• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
  • https://www.facebook.com/istanbulpsikoterapimerkezi
  • http://www.twitter.com/psikologdestek

UÇUŞ KORKUSU

Destek : 0505 767 58 85

Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi4
Bugün Toplam174
Toplam Ziyaret238085
Köşe Yazıları
Aile Çocuk Danışmanı Filiz Gülgör
- HER ÜZÜNTÜ DEPRESYON DEĞİLDİR -

Aile Danışmanı Sinem SAYIŞMAN Çocuk Ergen 0533 373 81 23
METROPOLİTAN OKUL OLGUNLUK TESTİ

Aile Evlilik Çift Terapisti Fulya Güner 05333738123
OKB’nin Nedenleri..

Aile ve Çift Danışmanı Psikologataknşahin 05057675885
- Mutlu Evliliğin Sırları Nelerdir -

Ass. Prof. Dr. Muhsin Yılmazçoban 0555-3761011
Görücü Usulu Evlenmek Mi ? Flört mü?

Bireysel Aile Psikolog Fulya Beyribey +90 (546) 932 46 24
ÇOCUK VE ERGENLERDE OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK

çocuk gelişim uzmanı Suzan SEVİNDİK
ÇOCUKLAR NEYİ UNUTMAZ

Dr Ekrem Çulfa Aile Evlilik Çift Danışmanı 0544-7243650
👨🏻‍🏫👩‍🏫Yabancı sınıf arkadaşlarımla nasıl daha cesur iletişim kurabilirim? Sesimi nasıl duyurab

Dr. Mehmet A. Eroğlu Yaşam-Eğitim Koçu 0544 7243650
İkigai

evlilik cinsel terapist nesrin örek 05057675885
Cinsel isteksizlik nasıl ele alınmalı ve tedavi edilmelir?

istanbuldanışmanlık ve koçluk merkezi psikologpedagog 05057675885
DEHB OLAN ÇOCUKLARIN ÖĞRETMENLERİNE VE VELİLERİNE ÖNERİLER

istanbul Klinik Psikolog Ahmet Töremen 0542 775 01 04
Problemin tanımlanması mı çözülmesi mi ?

İSTANBUL YAŞAM KOÇU YÜKSEL KÖKSAL05354336620
AKRAN ZORBALIĞI NEDİR?

istanbul yaşam koçu 05321583555
KADİR ABİ

Kişisel gelişim testleri 0505 767 5885
- Başkalarıyla Yaşayabilme Testi -

Psikolog Buse Yeğin
YEME BOZUKLUĞU NEDİR?

Psikolog Gülce Agat 0532 158 35 55
Karne Heyecan mı Kabus mu?

Psikolog Konuşma Terapistleri 0216 3476003
özgüven

psikolog pedagog aile ve çift terapisi
Dr. Psk. Aile Evlilik Çift Danışmanı Ekrem ÇULFA hakkında yazılan yorum, tavsiye, öneri ve faydalar

Ucma Korkusu Tedavi Merkezi Uçak Fobisi Telefonu 0533 373 81 23
Uçak Fobisini veya Korkusunu Nasıl Yenerim?

Uzman Klinik Psikolog Hatice Büşra KARA 05557493919
DEPRESİF GENÇLER VE DEPRESİF EBEVEYNLER

Uzman Klinik Psikolog Şakir ERNAS
Kendi Varlığını Duyurma Haykırışı: Saldırganlık ve Kızgınlık

Uzman Klinik Psikolog Gülten Demirdöven Aile Koçları 0533-3738123
My life Psikolojik Danışma istanbul 0533 373 8123 My life Psikolojik Danışma istanbul 0533 373 8123

Uzman Klinik Psikolog Pedagog Gülten Demirdöven 0544-7243650
Zaman zaman bedenimizin klima sistemi bozulabiliyor değil mi?

Uzman Klinik Psikolog Pegadag Gülten Demirdöven
BOŞANMALAR ÇOCUKLARI NASIL ETKİLİYOR?

uzman klinik psikolog sabiha ışık 05333738123
Antisosyal Kişilik Bozukluğu

Uzman Psikolog Gülşah Babaoğlu
ÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE BAĞLANMA STİLİ VE BENLİK SAYGISI DERECESİ İLE SÜREKLİ ÖFKE VE ÖFKE İFADE B

Uzman Psikolog Hakan ÖZBAYİS-0533 373 8123
PSİKOTERAPİ NEDİR?

Uzman Psikolog Uzman Pedagog 0505-7675885
UÇUŞ FOBİSİNİ VE UÇUŞ KORKUSUNU YENME YOLLARI

Yaşam Koçu-Aile Koçu-Eğitim Koçu Ayşim Çulfa 0544-7243650
Ebeveynler Çocuklarının Karne Notları İle ilgili Nasıl Bir Tutum İçinde Olmalılar?

YAŞAM KOÇU ÖĞRENCİ KOÇU SİNAN SEYFİ YETKİNER
İSTİFÇİLİK BOZUKLUĞU

Yaşam Koçu Öğrenci Koçu PsikoTerapist Ayşim Çulfa
BAŞARI ÖYKÜMÜZ

Site Haritası
Döviz Bilgileri
AlışSatış
Dolar32.237032.3662
Euro34.794534.9339
Saat
Hava Durumu
Psikoloji Videoları
Psikoloji Eğitimleri
Uzman Klinik Psikolog Hatice Büşra KARA 05557493919
busra.kara@icloud.com
YETİŞKİNLİĞE GEÇİŞ
30/05/2021

 

Geç-son ergenlikten 20’li yaşların ortalarına kadar olan dönem “yetişkinliğe geçiş dönemi” olarak adlandırılsa da bu dönemin başlangıç ve bitiş yaşları ile ilgili bilgiler çeşitlidir. Bununla birlikte her ne kadar yetişkinliğe geçiş; çeşitli disiplinlerce, kültürden kültüre, zamana ve kişiden kişiye farklı bir şekilde tanımlansa da literatür incelendiğinde bu döneme denk gelen yaşın genel olarak 18-25 yaş aralığı olarak değerlendirildiği görülmektedir.

Son yirmi yılda yetişkinliğe geçiş dönemi ile ilgili çok sayıda araştırma yapılmaktadır. Bu çalışmalar; sosyolojik, antropolojik ve psikolojik alanlarda yapılan çalışmalar olmak üzere gruplandırılabilmektedir. Sosyolojik araştırmalar genel olarak; eğitimini tamamlama, çalışma hayatına atılma, kendine ait bir evi olma, evlenme, ebeveyn olma gibi rol değişimleri ve bu değişimlerin gerçekleşme yaşı üzerinde durmaktadır. Antropolojik araştırmalar ise özellikle batılı olmayan kültürlerde evliliğin ve ebeveyn olmanın önemi üzerinde durmakta ve ayrıca erkek çocukların erkekliğe ve yetişkinlik statüsüne ulaşmak için yerine getirmesi gereken görevler ve karşılaması gereken kriterler üzerinde de çalışmaktadır. Bu alandaki araştırmaların çoğu batılı olmayan kültürde evliliğin en önemli yetişkinlik göstergesi olarak değerlendirildiği belirtilmektedir. Psikoloji alandaki araştırmalar ise ağırlıklı olarak yetişkinliğe geçişin; bilişsel, duygusal ve davranışsal boyutları üzerinde durmaktadır.

Bilişsel alandaki araştırmalara göre; ergenlik ve genç yetişkinlik birbirinden çok çeşitli şekillerde ayrılmaktadır. Ergenlik bilişsel bilgi ve becerilerin kazanıldığı bir dönemken, genç yetişkinlik bu bilgi ve becerilerin uygulamaya konulduğu bir dönemdir. Ergenlikten genç yetişkinliğe geçişte bireylerin bilişsel gelişimleri; katı gerçekliğe duyulan inançtan hiçbir şeye kesin olarak güvenilemeyeceğine dair bir göreceliliğe ve ayrıca kişisel değer ve yargılara verilen önemdeki artışa dair değişimler içermektedir. Kişinin bağımsızlık (otonomi) kazanması; anne babasından tamamen ayrılmayı değil onlarla eşit birer yetişkin olarak ilişki kurabilmeyi içermektedir. Yetişkinliğe geçisin davranışsal boyutunu ise; hız limitlerine uymadan araç kullanma, korunmasız cinsel ilişki kurma, sarhoş olma, yasadışı uyuşturucu madde kullanma, hırsızlık içeren suçlar işlemek gibi riskli davranışlardan uzak durma oluşturmaktadır.

Yetişkin olmanın benlik kontrolü ve sosyal normlara uyma ile gerçekleştiği belirtilmektedir. Türkiye nüfus ve sağlık araştırması ve 2011 yılı nüfus sayımı gibi çalışmalardan elde edilen demografik veriler, Türkiye`de hem kentsel hem de kırsal ortamlarda eğitimini tamamlama, evlenme, kalıcı bir iste çalışma, ana baba olma ve bunlarla bağlantılı olan diğer demografik özellikler ve geçişlerin 20 yıl öncesi ile karşılaştırıldığında ortalama 3-4 yıl ileriye doğru kaydığını göstermektedir. Türkiye’de 30 yaş sonrası ana babalığın artması önemli bir demografik değişime işaret etmektedir. Demografik özelliklerin değişimi ile bağlantılı olarak Türkiye’de en azından belirli bir kesimde beliren yetişkinliğin var olduğunu düşündürmektedir. Bununla birlikte Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerdeki kırsal ve kentsel olası farklılıkların göz önünde bulundurulması önemlidir.

Yetişkinliğe geçiş, içerdiği sosyal rol değişimleri ve çoklu sayıdaki gelişimsel görevler ile yaşam dönemleri içerisinde oldukça kritik öneme sahip olmaktadır. Ergenlikten genç yetişkinliğe geçiş kişinin yetişkinlik hayatını biçimlendirecek kritik bir öneme sahip olmakta ve ergenlik döneminde duygusal problemleri olan bireyler yetişkinliğe geçiş sürecini sorunu olmayan akranlarına göre daha fazla zorlukla karşılaşarak geçirmektedir.

Bir kişiyi yetişkin yapan nedir? Yetişkinliğe geçişte bazı kriterler daha mı önemlidir? Kişi yetişkinlik unvanına ne zaman ulaşır ya da yetişkinlik unvanını nasıl kazanır? Kişinin kendisini yetişkin olarak adlandırması yaşa bağlı mıdır ya da kişinin kendisini yetişkin olarak hissetmeye başladığı bir an var mıdır? Yetişkinliğe geçişte önemli olan nedir? Yetişkinliğe geçişte toplumsal faktörler mi bireysel faktörler mi daha önemlidir? Ergen ne zaman yetişkin olur? Bu ve benzeri sorular yetişkinliğe geçiş dönemine ilişkin araştırmaların konusunu oluşturmaktadır.

Yetişkinliğin ve yetişkinliğe geçisin herkesçe ve her kültürde ayni şekilde anlaşılan bir tanımı bulunmamaktadır. Yetişkinliğe geçiş; ele alınışı ve değerlendirilişi açısından, çeşitli disiplinlerce, kültürden kültüre, kişiden kişiye farklı bir şekilde tanımlanmaktadır. Bu farklılıklar bize bireyin ne zaman yetişkin olduğuna ilişkin soruyu cevaplamanın oldukça zor olduğunu göstermektedir. Yetişkinliğe geçişin değerlendirilmesinde gelişimsel ve kurumsal olmak üzere iki ayrı kategoriden bahsedilebilmektedir. Gelişimsel geçiş; artan yeterlik, olgunlaşma ve sosyal değişimlerle ilişkili doğal bir süreçtir. Gelişimsel geçişlere kültürel normlar ve çeşitli ritüeller eşlik etmektedir. Kurumsal gelişim ise; kişinin bir kurumdan diğerine geçişi ile oluşan durum değişimini ifade etmektedir. Kurumsal gelişime bürokratik ve yasal kurallar aracılık etmektedir. Kişilerin yetişkinliğe geçiş sürecine ilişkin başlangıç yaşı farklılık göstermekle birlikte; süreç genellikle 16 ve 25 yaşları arasında gerçekleşmekte ve bu süreç içerisinde yer alan ergenliğe ilişkin görevler; bilişsel, ahlaki, fiziksel alanlarda ve aile ilişkilerinde gerçekleşmektedir.

Aile ilişkilerindeki karmaşık değişim; hem ergenin aileden bağımsızlaşmaya ilişkin duyduğu yoğun ihtiyacı hem de aileden gelen duygusal destek ve rehberliğe duyduğu ihtiyacı bir arada barındırmaktadır. Günümüzde ergenlerin çoğu fiziksel ve cinsel olarak yetişkin olmaya, psikolojik ve sosyal olarak yetişkin olmadan çok daha önce hazır olmaktadır. Yetişkinliğe geçiş dönemi; özellikle endüstrileşmiş toplumlarda çok fazla görevi içerisinde barındıran uzun ve karmaşık bir dönemdir. Yetişkinliğe geçiş döneminde kişilerin fiziksel performansı en üst seviyeye çıkmaktadır. Yüksekokula başlama, evlenme, bir iş bulma, evden ayrılma gibi pek çok önemli yaşam olayı genellikle bu dönemde gerçekleşmektedir. Bu dönemde genç birçok gelişimsel görevle baş başadır. Bunlar, benlik kavramını genişletme ve güçlendirme, kalıcı yakın ilişkiler geliştirme, özerklik kazanma, aileden bağımsızlaşma gibi görevlerdir. Bu görevlerin başarılması, gencin yetişkin rollerini özümsemesinde oldukça önemlidir. Ergenlikten yetişkinliğe geçiş süreci bir kimlik kazanımı ile toplumdaki ve ilişkilerdeki zamansal değişimlere uyum gösterebilmeyi gerektirmektedir.

Yetişkinliğe geçişe verilen önem, başlangıcına ve gelişimine ilişkin algılarda toplumsal ve kültürel farklılıklarla birlikte yetişkinliğe geçiş kriterlerine ilişkin değerlendirmeler zamana bağlı olarak da değişmektedir. Yetişkinliğe geçiş ayni toplumun farklı kesimlerinde bile farklılık gösterebilmektedir. Genel olarak kültür, tarihsel bir kökene dayanan değerler, inançlar, uygulamalar, simgeler, anlam sistemleri, diller ve eserlerin bütünüdür. Kültür ve zaman; yetişkinliğe geçiş sürecinde ülkeler arasında ve ülkelerin kendi içindeki bireylerin sürece ilişkin deneyimlerinde ve zamanlamalarındaki farklılıkların temelinde yer almaktadır.

Genç yetişkinliğe ulaşmanın bireysel ve kültürden kültüre farklılık göstermektedir.

Ergenlik aşamasından erken yetişkinlik (24-34) aşamasına geçiş, yasam süresince toplumda ve ilişkilerde meydana gelen değişikliklere etkili şekilde uyum sağlayabilecek bir kimlik oluşturulmasını içermektedir. Günümüzde özellikle endüstrileşmiş toplumlarda yetişkinliğe geçisin net, kesin ve tek bir tanımı olmadığı gibi, yetişkinliğe geçiş kriterlerinin ve anlamlarının ne olduğuna dair de üzerinde anlaşılmış net bir liste yoktur. Bu kriterler şu an belki de önceden hiç olmadığı kadar bireysellik içermektedir. Günümüzde artık ergen olmayan yine de tam olarak yetişkin de olmayan, kendisini bu şekilde değerlendirmeyen birey sayısı geçmişe oranla çok daha fazladır. Yetişkinliğe geçiş kriterleri biyolojik, sosyolojik, psikolojik ve yasal işaretler olmak üzere dört kategoride incelenebileceği belirtilmektedir.

20. Yüzyılla birlikte; çocukların çalışma koşullarına ilişkin düzenlemeler yapılmakta, zorunlu eğitim koşulu getirilmekte ve çocuk ölümlerinde ciddi bir düşüş gözlenmektedir. Bu gelişmeler çocukların sadece işgücü olarak değil, psikolojik olarak da değerli olduğu algısını beraberinde getirmektedir.

Kişilerin yetişkin olmasını sağlayan tekil bir deneyim ya da olaydan bahsedebilmek mümkün değildir. Yetişkin olmak birden çok olay, tecrübe ve yaşamsal durumun birikimi ile kişinin kendisini bir yetişkin olarak hissetmesi ve diğerlerinin de onu yetişkin olarak algılaması olarak değerlendirilmektedir. Günümüzde özellikle gelişmiş toplumlarda genç insanların çoğu kendilerini yetişkin olarak görmemektedir. Yetişkinliğe geçiş sürecindeki çoğu birey bazı durumlarda ve bazı insanlarla birlikteyken yetişkin gibi hissederken bazı durumlarda ve bazı insanlarla birlikteyken yetişkin gibi hissetmemektedir. Genç insanlar işyerlerinde ya da romantik partnerleriyle birlikteyken yetişkin gibi hissedebildiklerini ancak ebeveynleri ile birlikteyken yetişkin gibi hissetmediklerini belirtmektedir.

Yetişkinliğe geçiş kriterlerinde yasal işaretler, diğer yetişkinlik kriterlerine ilişkin algılardaki bireyselliğe rağmen, kişinin algısından bağımsız olarak içinde yaşadığı ülkenin kanunlarına göre belirli bir kronolojik yaşa ulaşmış herkes için geçerlidir. Minimal farklılıklar dışında hemen hemen tüm gelişmiş toplumlarda belirli bir kronolojik yaş ile (18-21) kişilerin hukuki sorumlulukları yapılandırılmaktadır. Yetişkinliğe geçisin psikolojik ve sosyo-psikolojik belirleyicileri genellikle öznel ve içsel fenomenler üzerine odaklanmaktadır. Yani bireyin yetişkinlikle ilgili kendisini nasıl hissettiği belirleyici olmaktadır. Yetişkin kimliğine sahip olmak bir süreçtir. Günümüzde evlilik ya da ebeveyn olma gibi belirleyiciler yetişkinliği başlatan değil sonuçlandıran bir işlev üstlenmektedir. Bu duruma bireylerin yaşama ve kendilerine ilişkin içsel değerlendirmeleri, hayalleri, umutları, yaşamda ne yapmak istediklerine ilişkin düşünce ve duygularına önem vermeleri, bunlarla ilgili davranışlarda bulunmalarının etkisi fazla olmaktadır. Yine de bu psikolojik faktörlerin bazı durumlarda geleneksel faktörlerce kolaylaştırıldığı ifade edilmektedir. Yani birey bazı geleneksel rolleri üstlenmek yolu ile yetişkinlik statüsünü kazandığına inanabilmekte; düşünce, duygu ve davranışlarını buna göre düzenleyebilmektedir. Buna rağmen batılı kültürlerde ve endüstrileşmiş toplumlarda birçok birey evlenme ve ebeveyn olma yaşını geçmişe kıyasla daha ileri yaslara erteler görünmektedir.

 

KAYNAKÇA

Arnett, J., & Taber, S. (1994). Adolescence terminable and interminable: When does adolescence end? Journal Of Youth And Adolescence, 23(5), 517-537.

Atak, H., Tatlı, C., Çokamay, G., Büyükpabuşcu, H., & Çok, F. (2016). Yetişkinliğe Geçiş: Türkiye’de Demografik Ölçütler Bağlamında Kuramsal Bir Gözden Geçirme. Psikiyatride Guncel Yaklasimlar - Current Approaches in Psychiatry, 8(22173), 204-227

Davis, M., & Vander Stoep, a. (1997). The transition to adulthood for youth who have serious emotional disturbance: developmental transition and young adult outcomes. Journal of mental health administration, 24, 400-427

Donovan, J., Jessor, R., & Costa, F. (1991). Adolescent health behavior and conventionality unconventionality: An extension of problem-behavior therapy. Health Psychology, 10(1), 52-61.

Frank, S., Avery, C., & Laman, M. (1988). Young adults' perceptions of their relationships with their parents: Individual differences in connectedness, competence, and emotional autonomy. Developmental Psychology, 24(5), 729-737.

Grotevant, H., Cooper, C., & Kramer, K. (1986). Exploration as a predictor of congruence in adolescents' career choices. Journal Of Vocational Behavior, 29(2), 201-215.

Settersten, R. A., Jr., Ottusch, T. M., & Schneider, B. (2015). Becoming adult: Meanings of markers to adulthood. Emerging trends in the social and behavioral sciences (pp. 1- 16).

Shanahan, M. J., Porfeli, E. J., Mortimer, J. T., & Erickson, L. D. (2005). Subjective Age Identity and the Transition to Adulthood: When Do Adolescents Become Adults? Chicago, IL, US: University of Chicago Press.

 

Uzman Klinik Psikolog Hatice Büşra KARA

busra.kara@icloud.com



495 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın

Yazarın diğer yazıları

DEPRESİF GENÇLER VE DEPRESİF EBEVEYNLER - 01/02/2024
Depresif gençler ve depresif ebeveynler, günümüzde sıkça karşılaşılan bir sorundur. Depresyon, hem gençlerin hem de ebeveynlerin yaşam kalitesini, sağlığını ve ilişkilerini olumsuz etkileyebilen ciddi bir ruh sağlığı bozukluğudur.
ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN YEME BOZUKLUKLARI - 01/06/2023
Beslenme kriteri bireyin yaşamını devam ettirebilmesi, sağlıklı olmak ve büyümenin devamı için çok önemlidir.
AKRAN ZORBALIĞI - 01/02/2023
Akran zorbalığı, çocukların kendi yaş gruplarında olan bir ya da birkaç kişiye; sosyal, fiziksel, sözlü ve cinsel olarak zarar vermeleridir.
KEKEMELİK - 24/08/2022
Kekemelik, konuşmanın akıcılığındaki bozukluklar ile karakterize bir konuşma bozukluğudur.
BİR İLİŞKİDE SÜREKLİ KENDİ İSTEDİĞİNİ YAPTIRMAK İSTEYEN BİRİYLE NASIL BAŞ EDİLEBİLİR? - 09/06/2022
İletişimde ve ilişkilerde en büyük problemlerden biri de bir tarafın sürekli kendini haklı görmesi ve sürekli her istediğini yaptırmaya çalışmasıdır.
GASLIGHTING (PSİKOLOJİK MANİPÜLASYON) NEDİR? - 24/05/2022
Gaslighting, bir psikolojik manipülasyon ve taciz yöntemidir. Bireyi kendi hafıza, algı ve akıl sağlığını sorgulayıp irdelemeye iten bir çeşit kötü yönlendirmedir.
HAYIR DİYEMEMEK NASIL İLETİŞİM VE İLİŞKİ SORUNLARI YARATIR? - 25/03/2022
Bir insan karşısındaki kişiye hayır diyemiyorsa öncelikle neden hayır diyemediğini bulması gerekmektedir. Bu durumda ya bir beklenti vardır ya da o kişiyle ilgili korkup kaygılanılan bir şey vardır.
ÇOCUKLARDA ÖFKE PROBLEMİ - 06/03/2022
Her istediği yapılan ya da her şeye çok kolay ulaşabilen bir çocuk psikolojik olarak elde etmesi gereken bazı becerileri çok da elde edemeden büyümüş olmaktadırlar.Bunun getirdiği problemleri de yaşamının sonraki evrelerinde göstermeye başlamaktadır.
BİLİŞSEL ÇARPITMALAR - 21/01/2022
Bilişsel çarpıtmalar, bireyin duygularını ve bununla bağlantılı fizyolojik ve davranışsal tepkilerini etkileyen, herhangi bir durum değil, o duruma ilişkin kişinin yaptığı yorumlardır.
 Devamı